بوش سیلندر و وظایف آن در موتور خودرو

یک موتور درون‌سوز از اجزای ثابتی تشکیل شده است که سیلندر و پیستون را می‌توان اصلی‌ترین آن‌ها دانست. پیستون قسمت متحرک و سیلندر قسمت ثابت یک موتور است.

در بعضی از موتورها، پیستون‌ها داخل خود سیلندر حرکت می‌کنند اما در بعضی دیگر قطعه استوانه‌ای شکل فلزی میان قسمت داخلی سیلندر و پیستون وجود دارد که به آن بوش سیلندر می‌گویند. در این مطلب نگاهی به فلسفه وجود این استوانه فلزی خواهیم انداخت.

بوش سیلندر چیست؟

هر چند موضوع ما در اینجا بوش سیلندر است اما به طور کلی در ادبیات فنی، بوش به استوانه‌ای توخالی گفته می‌شود که به‌منظور افزایش دادن قطر داخلی، تسریع و تسهیل فرآیند تعمیر و البته برای روغن‌کاری و خنک‌کاری شدن هرچه بهتر در مسیرهای حرکت رفت و برگشتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

به‌عنوان مثال در جلوبندی خودرو، محل اتصال طبق به شاسی را با استوانه‌ای کوچک پر می‌کنند که با استفاده از بلبرینگ‌های به‌کار گرفته‌شده در مقطع بیرونی‌اش باعث کاهش تنش دو فلز متصل به‌هم در زمان حرکت می‌شود. در داخل بعضی موتورها (که اصطلاحا در بازار به عنوان موتور‌های تر شناخته می‌شوند) هم دقیقا همین وسیله وجود دارد.

انواع بوش سیلندر کدام اند؟

بوش سیلندر قطعه‌ای است که در تمامی موتورها دیده می شود اما در بعضی از آن‌ها این قطعه به بدنه سیلندر متصل است و مستقیما خنک‌کاری نمی‌شود ولی در بعضی دیگر بوش یک قطعه مجزا است که میان آن و بدنه سیلندر توسط آب، خنک‌کاری می‌شود. در بعضی موتورها بوش با آب در تماس نیست و به آن بوش خشک گفته می شود. در مقابل در بعضی از موتور ها بوش مستقیما با آب در تماس است و خنک می شود که به آن بوش تر گفته می شود.

آشنایی با قطعات موتوری هرینگتون

بوش سیلندر چه کاربردی دارد؟

تا اینجا بوش سیلندر را شناختید و حتی وظیفه آن را متوجه شدید اما چرا باید درون سیلندر از بوش استفاده کرد؟ فرض کنید به دلایل مختلف، بدنه داخلی سیلندر در اثر سایش به پیستون و یاتاقان آسیب ببیند. در این حالت اگر بدنه سیلندر یک تکه باشد، برای حل مشکل خراشیدگی باید بدنه داخلی سیلندر را تراشکاری کرد که هم بسیار زمان‌بر و هزینه‌بر است و هم در کنار آن باعث بزرگتر شدن قطر سیلندر می شود. اما وقتی موتور از بوش مجزا بهره ببرد، به‌سادگی در هنگام بروز چنین مشکلاتی می‌شود بوش را از موتور جدا و تعویض کرد.

عوامل خرابی بوش سیلندر چیست؟

فشار آوردن بیش‌ازحد به موتور باعث نازک شدن فیلم روغن در یاتاقان ‌ها می‌شود و به‌تبع آن شاتون ‌خشک کار می‌کند. این مساله می‌تواند در نهایت باعث قفل‌شدن ناگهانی و شکستن آن‌ها شود که در اثر آن آسیب جدی به قسمت داخلی سیلندر وارد خواهد شد.

از طرف دیگر از آنجا که در سیلندر های تر، بوش از بدنه جداست و جداگانه خنک می‌شوند، کیفیت و سلامت سیستم خنک‌کاری می‌تواند تاثیر مستقیم روی طول عمر قطعه بگذارد.

آشنایی با گیربکس انتقال قدرت هرینگتون

مزایای بوش سر‌سیلندر

بوش سر‌سیلندر یکی از اصلی‌ترین قطعات ماشین به شمار می‌آید. در صورت مشکل یا نبود این قطعه ، پیستون به طور مستقیم با بدنه سیلندر برخورد کرده و و موجب ساییدگی یا خراش بر روی بدنه سیلندر می‌گردد. در صورت بروز چنین مشکلاتی تنها راه حل آن تراشیدن بدنه سیلندر است که اولا کمی‌دشوار است و ثانیا به زمان و هزینه زیاد نیاز دارد.

بوش سیلندر اصلی را از کجا بخریم؟

بوش سیلندر از جمله قطعاتی است که به طور معمول نیاز به تعویض ندارد اما در اثر عواملی مانند عدم روغنکاری مناسب موتور، خرابی یاتاقان ها، خنک کاری نامناسب موتور و عوامل دیگر، بوش ها آسیب می بینند و نیاز به تعویض دارند. بوش سیلندر به طور پیوسته با سایش شدید و گرمای زیاد در تماس است و به همین دلیل جنس آلیاژ آن از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است تا بتواند در مقابل این شرایط مقاومت کند.

از روی ظاهر بوش سیلندر نمی توان در مورد دوام آن قضاوت کرد و تنها پس از نصب روی موتور و طی مدت زمان است که خرابی دوباره آن مشخص شده و نیاز به هزینه دوباره خواهید داشت.

برای خرید قطعه اصلی باید به سراغ فروشندگان معتبر قطعات یدکی خودرو بروید و قطعات عرضه شده توسط آن‌ها را تهیه کنید. گروه GISP عرضه کننده قطعات یدکی خودرو، با کیفیت و استاندارد قطعات شرکتی خودرو است که تمام انواع قطعات یدکی خود را از تولید کنندگان مورد تایید خودروسازان تهیه می‌کند.

آشنایی با انژکتور و سوخت رسانی هرینگتون

نحوه تعمیر بوش سر‌سیلندر

بوش سیلندرها به دو صورت جدا شدنی و جدا نشدنی تولید و تهیه می‌گردند. بوش‌هایی که جدا نشدنی و یکپارچه هستند، تنها می‌توان آن‌ها را تعمیر کرد. به همین منظور در صورت بروز مشکل برای آنها، این قطعات تراشیده می‌گردند. با تراشیده شدن آن‌ها هر گونه خراش یا ساییدگی از بین رفته و سطح آن صیقلی می‌گردد.

البته به خاطر داشته باشید که با تراشیدن، قطر آن‌ها افزایش می‌یابد و دیگر برای پیستون قبلی مناسب نیست. بنابراین باید پیستون جدید و بزرگتری جایگزین قبلی گردد.

اما این موضوع برای بوش سیلندرهای جداشدنی متفاوت است. این نوع از بوش سیلندرها قابل تراش نیستند. بنابراین در صورت بروز مشکل در آن‌ها مجبور به تعویض خواهید شد. البته با تعویض آن دیگر مجبور به تعویض پیستون نخواهید بود. مثلا در صورت بروز هر یک از اتفاق‌های زیر باید نمونه جدیدی از آن جایگزین گردد.

ایجاد ترک در لبه یا بدنه بوش
ایجاد هر گونه سوراخ یا زدگی در آن
ایجاد خراش بر روی سطح داخلی یا بیرونی

مراحل بوش زدن

همانطور که در مطالب قبلی نیز به آن اشاره کردیم، برخی از بوش‌ها نیاز به تعمیر و تعویض دارند. چنانچه اگر بخواهید عملیات بوش زدن جدید را انجام دهید یا قطعه جدید را با قطعه قبلی تعویض نمایید، باید مطابق با مراحل زیر عمل کنید.

خارج کردن نمونه قدیمی‌بوش سر‌سیلندر

در گام اول باید قطعه قبلی را خارج نمایید. برای تعویض این قطعه خودرو شما نیاز به ابزارها و مهارت‌های مخصوص خواهید داشت. در واقع بدون هریک از این دو مورد ممکن است که به بوش یا بدنه سیلندر آسیب وارد شود.

برای انجام آن مطابق به روش زیر عمل کنید.

در ابتدا پیستون و دسته پیستون را مانند زمانی که مونتاژ می‌کردید، بیرون آورید.
گاهی اوقات با بیرون آوردن بوش متوجه خواهید شد که این قطعه قابل استفاده مجدد خواهد بود. بنابراین محل قرار گیری آن را در سیلندر علامت بزنید.
حالا نوبت به آزادسازی کفشک ابزار بیرون کشنده بوش است.
سپس کفشک در لبه پایینی بوش قرار داده شود.
پیچی که بر روی ابزار قرار دارد را در جهت عقربه‌های ساعت چرخانده تا بوش جدا شده و خارج گردد.
اورینگ‌های آب بندی که در اطراف و زیر لبه بوش قرار دارند را دور بیاندازید.
در نهایت ابزارهای بیرون کشنده را می‌توانید از بوش جدا کرده و کنار بگذارید.
نکته: به خاطر داشته باشید که بوش سیلندرها را همیشه در حالت ایستاده نگه دارید. زیرا گاهی اوقات بوش‌هایی که در حالت خوابیده یا پهلو نگه داشته می‌شوند، احتمال دو پهن شدن در آن‌ها وجود دارد. این تغییر امکان نصب را سخت کرده یا ممکن است هیچ وقت روی موتور نصب نشوند.

همچنین به خاطر داشته باشید که قبل از انجام آن باید پیستون، دسته پیستون و اورینگ‌ها خارج گردند و سپس بوش را بیرون بیاورید.

تمیز کردن نمونه جدید

شاید تصور کنید که قطعه‌ای که جدید است، پاک بوده و نیاز به هیچگونه تمیزکاری ندارد. اما این موضوع درباره بوش صدق نمی‌کند. بلکه شما باید این قطعه را با آب گرم و شوینده بشویید. علاوه بر این باید محل قرار گیری آن را نیز تمیز کنید. این محل به همراه بدنه سیلندر باید عاری از هر گونه زنگ خوردگی یا هر چیز دیگر باشد.

یکی از دلایل شستشوی این قطعه این است که بوش‌هایی که فعلا از آن‌ها استفاده نمی‌شود، توسط روغن چرب شده و به صورت ایستاده در انبار نگهداری می‌شوند.

روش‌های تمیز سازی این قطعه به صورت زیر انجام می‌گیرد.

اگر بوش‌های شما کارکرده باشند یا قبلا مورد استفاده قرار گرفته شده باشد، باید در ابتدا درون مخلوط آب گرم و شوینده قوی قرار گرفته و سپس توسط یک برس مویی یا غیر فلزی تمیز شود.
برای خشک کردن بوش از فشار باد استفاده کنید تا به سرعت خشک شود.
سطح داخلی بوش را توسط روغن موتور، روغن کاری کنید.
داخل بوش را با یک دستمال تمیز، پاک کنید.
اگر همچنان لکه‌های تیره یا سیاه درون آن دیده شد، این کار آنقدر ادامه دهید تا کاملا تمیز شود.

بررسی قطعه

پس انجام این کارها نوبت به بررسی آن رسیده است. به خاطر داشته باشید که بوش جدید باید تمیز و باشد و هیچگونه نشانه‌ای از ساییدگی یا خوردگی بر روی آن نباشد. در صورت مشاهده یا برخورد با هریک از عوامل زیر آن را تعویض نمایید.

در ابتدا بوش را از نظر هر گونه خوردگی، شکستگی، خراش و… بررسی کنید. هر چیزی می‌تواند منجر به تعویض آن گردد.
بر روی بوش‌ها را به دقت نگاه کنید تا نشانه‌ای از حفره بر روی آن نباشد. در صورت مشاهده آن باید تعویض گردد.
لبه‌های بوش را مورد کنترل قرار دهید. دقت داشته باشید که هیچگونه ترک خوردگی یا لب پریدگی بر روی آن نباشد.
شیارهای آب بندی را نیز بررسی کنید. هرگونه صدمه یا آسیب منجر به تعویض آن خواهد شد.
قطر بیرونی بوش را اندازه گیری کنید.
قطر داخلی بوش و ضخامت لبه را نیز بررسی کنید.
نکته: هرگونه حفره یا خوردگی بر روی سطح خارجی بوش‌ها می‌تواند ناشی از عدم نگهداری درست یا عملکرد ضعیف سیستم خنک کننده به وجود آید. همچنین سهل انگاری در حل این مشکل می‌تواند منجر به سوراخ شدن بوش گشته و در پی آن خودرو آب روغن قاطی کند.